Blij met brons en balen van zilver? OS2012

Hebben jullie gezien hoe Marianne Vos de beelden van haar eigen race bekeek in het programma London Late Night bij Mart Smeets? Aan de linkerkant van het scherm zag je Marianne Vos fietsen en aan de rechterkant zag je haar gezichtsuitdrukking, terwijl ze naar zichzelf keek. Je zag aan haar gezicht wat ze op dat moment voelde, ze beleefde het behalen van het goud weer opnieuw. Mooi!

Gaan voor goud

Marianne Vos heeft behaald waar iedereen voor naar de Olympische Spelen komt: goud. Zo ook, de naam zegt het al, de Golden Girls. Inge Dekker, Femke Heemskerk, Marleen Veldhuis en Ranomi Kromowidjojo vormen samen de Nederlandse Estafette ploeg van de dames. Tijdens de Olympische Spelen in Peking haalden ze goud, dus dat moest het nu ook worden. Helaas werd het zilver. Normaal zou je zeggen: zilver op de Olympische Spelen, wauw! Maar de dames voelden het anders: “We hebben geen zilver gewonnen, we hebben goud verloren”.

Brons

Gisteren was de avond van Edith Bosch, Nederlandse Judoka. Ook zij ging voor goud. Door - naar eigen zeggen - een fout te maken verloor ze de kans op een gouden medaille. Een uur later moest ze strijden voor de brons, een heel ander perspectief. Maar het lukte haar en ze ging alsnog met een medaille van de mat af. Natuurlijk had ze liever goud gehad, maar ze was alsnog trots op haar bronzen medaille.

Blijer met brons dan met zilver?

Rationeel is zilver natuurlijk een beter resultaat dan brons, maar toch is Edith Bosch blijer met haar bronzen medaille dan de estafette dames met hun zilveren medaille. Is dit een uitzondering? Nee, uit onderzoek op de Olympische spelen in 1992 hebben psychologen hier onderzoek naar gedaan. Ze analyseerden de gezichtsuitdrukkingen van de medaillewinnaars op het moment van winnen en tijdens de uitreiking. Wie is er blijer? De kleinste trekjes werden geanalyseerd. En wat bleek? Winnaars van de bronzen medaille zijn blijer dan de winnaars van zilver.

Vergelijking

Waar vergelijk je je mee? De estafette dames vergeleken zich natuurlijk met goud, ze hadden daar al eens gestaan en hoorden daar nu ook te staan. Bronzen medaille winnaars kunnen zich vergelijken met die hele groep anderen die niet op dat podium terecht zijn gekomen. Deze sociale vergelijking zorgt voor het irrationele gevolg dat zilveren medaille winnaars minder blij zijn.

Net niet

Het meest frustrerende is om iets net niet te behalen. Sebastiaan Verschuren werd in de finale van de 100m vrije slag vierde op een verschil van 8 honderdsten. Zoals Inge de Bruijn uitbeeldde: een knip met de vingers. Bij net niet, is het heel dichtbij en had het zomaar wel zo kunnen zijn. Wat als zijn start beter was geweest, wat als ze net wat harder hadden gezwommen… Dit noemen we in de psychologie: counterfactual reasoning. We stellen ons de wat-als vraag vooral als we actie hebben ondernomen en minder als we niets hebben gedaan. En op de een of andere manier stellen we de vraag niet andersom: wat als Ranomi Kromowidjojo niet zo hard had gezwommen in de Estafette? Dat willen we helemaal niet, we willen genieten van de mooie beelden en de gouden plakken die onze Nederlanders binnen halen, want dan winnen we zelf allemaal ook een beetje.