dinsdag 28 september 2010

Hé, je zit op mijn plek!

Ik heb sinds kort geen eigen kantoor meer die volhangt met foto’s (en uiteraard andere redelijk onzinnige prullaria), maar een grote werkruimte gedeeld met collega’s. Sommige mensen balen van deze flexwerkplekken, anderen omarmen het met veel enthousiasme (en anderen kunnen het weer overdrijven ;-). Maar hoe je het ook went of keert, de flexwerkplek is niet meer weg te slaan. 

Toch vind ik dat de ‘flex’ van ‘flexwerkplek’ een beetje begint weg te vallen. Wanneer ik ’s ochtends binnenkom, weet ik precies waar Piet zit en is Henk ook niet van zijn plekje weg te slaan. Zelfs enkele flexwerk enthousiastelingen zijn ’s ochtends op hun vaste werkplek te vinden.

Waarom we willen wat we hebben
Toen ik dit zag gebeuren (ik maakte me er helaas ook schuldig aan...), moest ik meteen aan een sociaal experiment denken. Bij dit experiment draaide het echter niet om flexwerkplekken, maar waren mokken en pennen het middelpunt van de aandacht. Tijdens het experiment werd een groep studenten in tweeën gedeeld, waarbij de ene helft een mok ontving en de andere helft een pen. Uiteraard waren deze studenten dolblij dat ze zomaar iets kregen, maar je kunt je voorstellen dat sommigen liever een pen dan een mok hadden gewild of vice versa. Dit dachten de onderzoekers ook en daarom waren ze zo aardig de studenten de gelegenheid tot ruilen te geven. Maar wat bleek: slechts 12% van de studenten was bereid hun mok of pen te ruilen. De overige 88% was zo gehecht geraakt aan hun voorwerp dat ze deze dolgraag mee naar huis wilden nemen. Dit wordt ook wel het endowment effect of de bezitsneiging genoemd, waarbij het verliezen van een product als veel erger wordt ervaren, dan het verkrijgen van een nieuw product als gunstig wordt ervaren.

Mijn flexwerkplek
En zo is het eigenlijk ook een beetje met flexwerken. Je ontdekt een fijn plekje en bombardeert dat spontaan tot jouw hoogsteigen plekje; flexwerkplek of niet. Wanneer iemand anders dan op jouw plek zit bij binnenkomst (hoe durft hij!), voelt dat aan als een verlies. Ook al zit je die dag op een ander fijn plekje, de winst van het verkrijgen van dit plekje weegt bij lange na niet op tegen het verlies van je oude plekje. De flexwerkplek wordt dus eigenlijk steeds meer ‘mijn’ flexwerkplek.

Zo, en nu ga ik maar eens van locatie verwisselen!

vrijdag 24 september 2010

Wat zou jij doen?

Wat zou jij doen als je in de berm een auto scheef ziet staan, waarbij het in een flits lijkt dat de bestuurder met haar hoofd op het stuur ligt? Probeer je ergens te keren of denk je dat anderen wel iets zullen doen? De meeste mensen doen waarschijnlijk het laatste. Het is de pijnlijke waarheid die psychologen ontdekten na de moord op Kitty Genovese.

Kitty Genovese
Het verhaal speelt zich af in New York in de jaren zestig...
De 28 jarige Kitty Genovese reed midden in de nacht naar huis. Toen ze haar auto bij haar flat geparkeerd had, werd ze aangevallen. De belager stak haar midden op straat in haar rug. Kitty schreeuwde het uit. Bewoners van de flat schrokken wakker en keken uit hun raam. Een man riep: “Laat haar met rust!”. De belager nam afstand. Kitty strompelde naar de flat, maar de belager volgde haar weer. Een aantal bewoners riep nog wat, maar al snel was het stil. Kitty was in het portiek toen de man weer achter haar stond. Hij verkrachtte haar en stak haar nog twee keer. Pas na een half uur belde een buurtbewoner de politie. In de ambulance overleed Kitty. Uit het onderzoek van de politie bleek dat verschillende buurtbewoners van elkaar dachten dat de ander wel iets zou ondernemen.*

Diffusion of responsibility
Dit was voor verschillende psychologen aanleiding onderzoek te doen naar dit fenomeen. Hoe kan het dat mensen op zo’n cruciaal moment niet handelen? Het verschijnsel kreeg een naam: diffusion of responsibility. In een van de eerste lessen sociale psychologie leerde ik dit principe en daar ben ik Prof. Roos Vonk nog steeds dankbaar voor.

Auto in de berm
Een paar jaar geleden zag ik in de berm een auto scheef staan en in een flits leek het dat een vrouw met haar hoofd op het stuur lag. Ik schrok en vertelde de bestuurder wat ik zag. “Denk je niet dat anderen wel iets zullen doen?” Bij die vraag gingen alle alarmbellen rinkelen: Nee, dat denk ik niet! We hebben toen een ietwat gevaarlijke U-turn gemaakt. Op het moment dat we de auto naderden, zagen we een politie auto stoppen. Gelukkig!

Dat is natuurlijk ook een manier: 112 bellen. Beter dat tientallen automobilisten 112 bellen, dan dat die mevrouw daar uren had gelegen. Houd dit dus in je achterhoofd: In een situatie waar ook jij actie kunt ondernemen, doe het dan gewoon! Denk maar eens aan Jasper Schuringa die de terrorist overmeesterde in het vliegtuig…

*Er doen allerlei verhalen de ronde over Kitty Genovese. In sommige verhalen wordt zelfs getwijfeld aan de echtheid. Of het verhaal nu waargebeurd is of niet, het illustreert het fenomeen dat we in het dagelijks leven in verschillende verschijningsvormen tegenkomen.

maandag 20 september 2010

Nieuwe workshops

We zijn al bedreven in het geven van drie verschillende workshops, vanaf vandaag zijn er nog twee bijgekomen. We hebben er meteen maar even een folder van gemaakt!

woensdag 15 september 2010

Oh, it smells really good!

Deze week is het de Week van het geld. De organisatie voert campagne op scholen, omdat je niet vroeg genoeg kunt beginnen met kennis over geld. We weten allemaal heus wel dat ons pensioen belangrijk is en dat we voor een hypotheek het een en ander moeten regelen. Maar weten we eigenlijk wel hoe het nu precies zit?

Approach-avoidance
Behalve dat het ingewikkeld is, hebben we vaak niet echt zin ons er in te verdiepen. Hoe geëvolueerd we ook denken dat we zijn, we laten ons sterk leiden door ons instinct. We benaderen waar we blij van worden: chocolade, nieuwe kleding en de kleur roze (in mijn geval dan). Waar we geen fijn gevoel van krijgen, vermijden we juist. Om te overleven was dit een sterk principe: ‘vrucht benaderen, leeuw vermijden’. Dit principe noemen we in de psychologie approach-avoidance. In verschillende experimenten is aangetoond dat dit letterlijk zo werkt. Bij positieve dingen duwden proefpersonen een pook sneller naar voren en deden er langer over de pook naar zich toe te trekken. Zo kon ik mooi voor mezelf verantwoorden dat ik laatst die schoenen heb gekocht die ik eigenlijk niet nodig had. Ik kreeg gewoon een enorme approach neiging!

Nog een approach neiging
Het marshmallow experiment laat zien hoe moeilijk is om jezelf te beheersen. Kinderen werden 20 minuten aan een tafeltje gezet met een marshmallow voor hun neus. De proefleider had gezegd dat ze meer marshmallows zouden krijgen als ze in staat waren deze marshmallow te bewaren. In het filmpje zie je hoe moeilijk die arme kinderen het daarmee hebben…




Een aantal kinderen heeft een ijzersterke zelfbeheersing en kreeg uiteindelijk meer marshmallows. Een groot deel lukte het echter niet (helemaal). Dit gebrek aan zelfbeheersing wat we in meer of mindere mate bij onszelf terug zien, heeft sterke invloed op onze beslissingen. Omdat we nu die auto willen, sluiten we een lening met hoge rente af. Omdat we lekker willen wonen, storten we ons in een te hoge hypotheek…

Week van het geld
Het is heus niet erg af en toe aan je instincten toe te geven, maar soms is het goed meer na te denken over de gevolgen. En zo komen we weer terug bij de Week van het geld. Misschien is een goede eerste stap om te kijken hoe het ervoor staat met je eigen kennis van de financiële producten. Op weetwatjeweet.nl kun je een test doen om daar meer inzicht in te krijgen.

maandag 13 september 2010

Slaap er een nachtje over!

Keuzes maken is soms best lastig. Ik kan zelfs eindeloos twijfelen over zoiets banaals als mijn outfit van de volgende dag. Uit psychologisch onderzoek blijkt gelukkig dat meer mensen moeite hebben met het maken van keuzes. Onze hersenen hebben hier namelijk een bepaalde capaciteit voor nodig. Het is zelfs zo dat we betere beslissingen maken wanneer we uitgerust zijn dan wanneer we uitgeput zijn. 

Uitgeput, hoezo?
Bovenstaande klinkt heel logisch. De omstandigheden waardoor we uitgeput raken zijn echter minder voor de hand liggend. Neem bijvoorbeeld het onderzoek waarbij een groep mensen na het zien van verschrikkelijk saaie beelden gevraagd werd een keuze te maken. Het gemene aan dit onderzoek was dat de saaie beelden gecombineerd werden met leuke teksten. Slechts de helft van de mensen mocht de teksten lezen, de andere helft moest de teksten negeren. Je kunt je voorstellen dat het nog niet zo gemakkelijk is om iets leuks te negeren terwijl je naar iets saais kijkt. Dit bleek inderdaad ook uit het onderzoek: de groep die de teksten moest negeren, was veel meer uitgeput dan de groep die de teksten niet hoefde te negeren. Als een gevolg was de eerste groep ook veel slechter in het maken van de juiste keuze dan de laatste groep. Wanneer je belangrijke keuzes maakt, zorg er dus voor dat je uitgerust bent. 

Complexe beslissingen
Ondanks dat ik me bewust ben van bovenstaand gegeven, is het maken van een keuze soms toch een hele klus. Vooral wanneer het gaat om complexe beslissingen. Neem bijvoorbeeld het kopen van een huis. Volgens Ap Dijksterhuis is het uitzoeken van een huis een lastige keuze; er spelen vele factoren mee die een huis juist wel of niet aantrekkelijk maken. En in tegenstelling tot wat er vaak gedacht wordt, is het niet slim om lang over deze beslissing na te denken. Bewust kunnen we de afweging namelijk minder goed maken dan onbewust. Waarschijnlijk omdat het onbewuste een grotere capaciteit heeft dan het bewuste en dus meer factoren kan meenemen bij de afweging van een keuze.

Kortom: wees goed uitgerust wanneer je een keuze maakt, en zorg voor deze rust door er een nachtje over te slapen ;)

donderdag 9 september 2010

Met andere ogen – Het begin...

Laatst spraken wij met de heer Max Herold. Hij is werkzaam bij het Ministerie van SZW en is in onze ogen te omschrijven als een energiek persoon met een overvolle agenda. Naast zijn werk bij het Ministerie, heeft hij ook een eigen bedrijf: Managementissues.

Other[w]eyes
Al snel raakten we in gesprek over het hebben van een eigen bedrijf. Wij vertelden hem daarbij over Other[w]eyes en gaven ter illustratie van ons werk een boekje van onze scriptie mee. Onze samenwerking begon namelijk al tijdens de studietijd toen we samen stage liepen en deze afstudeerscriptie schreven. Max vroeg daarbij meteen om een digitale versie zodat hij deze op zijn site kon zetten. Het digitale debuut *tromgeroffel* van onze scriptie is zodoende hier te vinden.

En onze blog dan?
We schamen ons wel een beetje (nou vooruit, eigenlijk heel erg). De scriptie heeft hier nog geen plekje gekregen, terwijl de naam van de scriptie (met andere ogen) de inspiratie was van onze bedrijfsnaam (Other[w]eyes). Bij deze dus het geheel verdiende tweede debuut op de blog!

dinsdag 7 september 2010

Win some, lose some


Wij hebben met Other[w]eyes de stap gezet om voor onszelf te beginnen. Iets wat we graag wilden en dus ook hebben gedaan. Vaak krijgen we de reactie: ‘Oh gaaf zeg, dat wil ik ook altijd nog!’ Maar waarom doen mensen het niet als ze dat zo graag willen? Waarom blijven ze jarenlang onder een baas werken, terwijl ze eigenlijk voor zichzelf willen beginnen?

Mijn ouders zeiden altijd: “Als je maar wilt, kun je alles”. Een goed credo om mee opgevoed te zijn. Toch gaat dit niet altijd op. We verwachten dat we in staat zijn grote veranderingen bij onszelf teweeg te brengen, het liefst in korte tijd. Zo zijn er een heleboel mensen die niet tevreden zijn met hun huidige baan en iets anders zouden willen doen. Er zijn echter een stuk minder mensen die daadwerkelijk de stap zetten.


Hoe komt dit nou?
Dromen kan iedereen, maar weinig mensen stellen zich de vraag welk gedrag ze nu eigenlijk moeten vertonen om te bereiken wat ze willen. Vaak is het antwoord op die vraag namelijk: “win some, lose some”. Om voor jezelf te kunnen beginnen, moet je een bepaalde zekerheid inleveren. Het lastige hierbij is dat onze natuur gericht is op het vermijden van verlies. 

Zorgvuldiger afwegen bij verlies
We koesteren wat we hebben en zijn bang om iets te verliezen. Wanneer we ons richten op verlies zijn we daarom zorgvuldiger in onze afweging. Alle voor en nadelen worden goed afgewogen en we waken ervoor dat we geen fouten maken. Wanneer je het beginnen van een eigen bedrijf vooral ziet vanuit het verliezen van je zekerheid, zal het moeilijk worden de stap te zetten. Je zal dan bang zijn om fouten te maken en gefocust zijn op wat er mis kan gaan. Daarbij blijkt dat een focus op verlies je meer terughoudend maakt.

Focus op winst
Wanneer we ons richten op winst, gedragen we ons anders. Winst in het vooruitzicht zorgt ervoor dat we ons daar helemaal op storten. Risico’s wimpelen we weg en fouten maken mag. Hierdoor loop je dus het risico dat er dingen misgaan, maar het leidt er wel toe dat je de stap durft te zetten.

Wil jij eigenlijk ook wel graag voor jezelf beginnen? Ga dan bij jezelf na vanuit welke focus je daarnaar kijkt: zie je het als winst of als verlies?

woensdag 1 september 2010

Het leed dat file heet...

Na een middagje Amersfoort stapten een vriendin en ik in de auto naar Nijmegen. Qua timing was onze keuze een ‘beetje dom’. We konden meteen aansluiten in een flinke file. Nergens zagen we een spoor van een ongeluk of iets dergelijks. Waarom dan die opstopping?

Nu las ik in de Kampioen (het ledenblad van de ANWB) dat veel files veroorzaakt, of in ieder geval verergerd, worden door menselijk gedrag. Kijk, daarom hebben wij Other[w]eyes opgericht: alles heeft uiteindelijk te maken met menselijk gedrag. Gedrag kun je beïnvloeden en zo zijn problemen op te lossen.

De oplossing voor het fileprobleem?
Voor een blog is dé oplossing voor het fileprobleem wat veel gevraagd. Er is gewoonweg teveel verkeer in ons kleine land. Bovendien is Nederland nog niet klaar voor het nieuwe werken. Een groot deel werkt nog steeds op de zaak tussen negen en vijf. En de auto blijft voor veel bedrijven het beste vervoermiddel. Het openbaar vervoer verbetert, maar is nog niet optimaal. Dit zijn interessante, maar grootse veranderprocessen. Maar wat kunnen jij en ik nu doen om ons fileleed te besparen?

Japans onderzoek laat zien dat files veroorzaakt worden door ons eigen gedrag.

In het filmpje kun je zien dat de file ontstaat doordat bestuurders niet constant zijn met hun snelheid. Alle bestuurders kregen de instructie 30 kilometer per uur te rijden, maar doordat één auto zijn snelheid laat zakken, moet de auto daarachter remmen en die daar achter nog iets meer. Zo staan de auto’s uiteindelijk stil, terwijl er niets aan de hand is. Dit gebeurt ook op de weg.

Wat kunnen we zelf doen?
Om de doorstroom te bevorderen moeten we scherp zijn. Dat moet je natuurlijk altijd in de auto, maar zeker in de file. Het lijkt altijd zo dat de andere rijbaan sneller doorrijdt dan die van jou. Dat is hetzelfde fenomeen als in de rij bij de supermarkt. Voor mijn gevoel kies ik altijd de verkeerde rij, maar door te verplaatsen ben je uiteindelijk meer tijd kwijt. Je kunt namelijk niet voorspellen wat er voorin de rij gebeurt. Dat geldt ook voor de file, het wisselen van rijbaan in de file verergerd de file. Een ander punt van aandacht is de snelheid van optrekken. Wij zaten in de file heerlijk te kletsen, met als gevolg dat we steeds wat laat optrokken. Nu realiseer ik me dat we daarmee de file alleen maar versterkten. Wederom dus ‘een beetje dom’!