Batman: psychologisch vermaak!

De gebeurtenis bij de première in Denver heeft natuurlijk een schaduw geworpen op de nieuwste Batman film. Ook toen ik dit weekend met vrienden naar de film ging, keken we in het begin toch even achterom. Je kunt je in het donker en in de sfeer van de film voorstellen dat de slachtoffers hebben gedacht dat het erbij hoorde... Ondanks dat vond ik The Dark Night Rises wederom een psychologisch schouwspel. Wie nog denkt dat de Batman films puur geweldsvermaak zijn, raad ik aan om eens te gaan kijken.

The Joker

Natuurlijk ga ik hier niet verklappen waar de gloednieuwe Batman over gaat. Om je een beeld te geven van de psychologische kant van de films, neem ik een fragment uit deel 2 als voorbeeld. Hier is The Joker de crimineel waar Batman tegen strijdt. The Joker is gefascineerd door menselijk gedrag en maakt gebruik van de voorspelbare keuzes die we maken. Alleen in dit fragment liep het even anders dan hij voorspeld had.

Prisoner’s dilemma

Misschien heb je weleens gehoord van het prisoner’s dilemma? Dit is een interessant dilemma uit de Sociale Psychologie.

Het dilemma is als volgt: twee gevangenen zijn aangehouden voor een strafbaar feit dat ze samen hebben gepleegd, maar waar de politie geen hard bewijs voor heeft. De gevangenen worden  afzon-derlijk verhoord. Voor allebei zijn er twee opties: zwijgen of bekennen. Ze weten daarbij dat als ze allebei zwijgen, ze ieder 1 jaar gevangenisstraf krijgen. Als ze beide bekennen krijgen ze ieder 5 jaar. Maar nu komt het: als gevangene A zwijgt en gevangene B bekent, krijgt B de volle straf van 20 jaar en gaat A vrijuit. En andersom natuurlijk.

Wat kies je?

Voor de gevangenen is de beste optie dus om beiden te zwijgen, dan hoeven ze beiden maar 1 jaar te zitten. Dit is de keuze in het collectieve belang. Echter vanuit het individu bekeken is de beste keuze om te bekennen: als de ander zwijgt ga je vrijuit en als de ander bekent leidt bekennen tot 5 jaar en zwijgen tot 20 jaar. 

Op de ferry’s

In deel 2 van de Batman trilogie maakt The Joker gebruik van dit dilemma. Mensen vluchten de stad op alle mogelijke manier uit en er zijn nog twee ferry’s om de rivier over te steken. The Joker wist blijkbaar dat het beleid is een ferry te gebruiken om de gevangen in veiligheid te brengen. De andere ferry werd gebruikt voor ‘de gewone burgers’. In het filmpje zie je hoe het prisoner’s dilemma werkt: kiezen ze voor individueel of collectief belang?