Een verbouwing (van een jaar...)

Vorig jaar rond deze tijd werd ik samen met mijn vriend voor het allereerst in mijn leven huiseigenaar. En ja, ik beken: ik voelde me best wel stoer. We hadden namelijk niet zomaar een huis gekocht, nee wij tikten een regelrechte bouwval op de kop.

Ik maakte een optimistische planning: rond de zomervakantie moest alles klaar zijn. We deden veel zelf en mijn vader besloot ook bijna al zijn vrije tijd in het huis te stoppen. Maar rond de zomervakantie was het nowhere near klaar...

Waar ging het mis?
De vakantie van een maand naar Amerika (die al geboekt was voordat we het huis kochten, zo decadent zijn we nou ook weer niet),  deed niet veel goeds. Ook het mooie weer en mijn plotselinge enthousiasme voor het hebben van een tuin hielpen niet bepaald mee.

Ik schaam me bijna om het te moeten zeggen, maar we zijn nog steeds niet klaar. Hoe kan het toch dat ik zo optimistisch was met de planning; waar ging het mis?

Plenty of time
Psycholoog John Lynch van Duke University deed onderzoek naar dit fenomeen waaraan hij zelf ook ten prooi viel: "Sure I'm busy today, but by next month I'll have plenty of time." Herkenbaar? Doordat we onze toekomstige vrije tijd overschatten, zijn we geneigd in te gaan op tijdrovende taken die later pas uitgevoerd hoeven te worden. Diezelfde tijdrovende taken wijzen we echter af wanneer het ons op korte termijn wordt gevraagd.

Naast een verkeerde inschatting van hoeveelheid vrije tijd, schatten we ook verkeerd in hoeveel tijd bepaalde taken ons kosten. Dit heet de ‘planning fallacy’. Zelfs al had ik een keer eerder in mijn leven een huis verbouwd, dan nog was de kans groot geweest dat ik het verbouwen van een huis zou onderschatten. Ongeacht onze ervaring met een taak, blijken we de benodigde tijd, de kosten en de risico’s te laag in te schatten.

Een verklaring
Hoe kan dit? Je zou toch verwachten dat we op den duur wel leren van onze overschatting... De originele verklaring van Kahneman en Tversky legt uit dat wij plannen met het meest optimistische scenario in ons hoofd, daarbij nemen wij onze eerdere ervaring met soortgelijke taken niet mee.

Een andere verklaring is dat wij fouten bij anderen neerleggen en dingen die goed gaan bij onszelf (self-serving bias). Dus die uitloop van een eerdere verbouwing kwam door die ene bouwvakker, dat zal ons deze keer niet overkomen. Hierdoor wegen wij de eerdere ervaringen niet objectief genoeg mee, als we deze al meenemen. Dit alles gecombineerd met het feit dat we niet gedetailleerd genoeg plannen, leidt tot een optimistische bias in onze planning. Een bias die trouwens weg lijkt te vallen wanneer we geheel anoniem een planning moeten maken. De indruk die we willen maken, blijkt dus ook mee te spelen.

Een planning.
Gelukkig heb ik al lange tijd geleden een ‘einddatum’ voor de verbouwing laten varen, ik zie wel wanneer we klaar zijn. Maar als ik volgend jaar nog steeds niet klaar ben, dan eet ik mijn schoen op!