Beslissingen: wat kies jij?

Waarom kopen we liever melk die 95% vetvrij is dan melk die 5% vet bevat?

Voorheen dacht men, vooral in de economische wetenschap, dat beslissingen  tot stand komen door bewuste afwegingen. Zoals in deze blog al vaker benoemd is het tegendeel waar: mensen zijn helemaal niet goed in staat om het nut te maximaliseren.

We hebben simpelweg niet de cognitieve capaciteit alle informatie af te wegen, die bij een keuze komen kijken. Het gebrek aan capaciteit zorgt ervoor dat mensen niet alle relevante informatie meenemen in een beslissing. Bewust nadenken kan ertoe leiden dat (onbewust) aan sommige facetten meer waarde wordt gehecht dan aan andere. Dit kan leiden tot slechtere beslissingen. 

Test jezelf!

Hieronder lees je twee vraagstukken uit bekend wetenschappelijk onderzoek.

Stel, er is een dodelijke ziekte uitgebroken, en jij moet een behandelmethode uitkiezen. In totaal zijn 600 mensen besmet. Er zijn twee opties:

A) Met behandelmethode A red je 200 levens. 

B) Met behandelmethode B is de kans dat je iedereen redt een derde en de kans dat je niemand redt tweederde. 

Wat kies je?

                                                                          

Lees nu het volgende vraagstuk:

Er zijn weer 600 mensen besmet met dezelfde dodelijke ziekte en weer heb je twee opties:

A) Met behandelmethode A gaan 400 mensen dood. 

B) Met methode B heb je een derde kans dat niemand doodgaat, en twee derde kans dat iedereen doodgaat. 

Wat kies je nu?

Framing effect

Bij het eerste vraagstuk heb je waarschijnlijk gekozen voor de zekere optie waarbij je 200 levens zou redden (optie A). De meerderheid van de mensen kiest hiervoor. Dit terwijl bij het tweede vraagstuk de meerderheid ineens kiest voor de onzekere optie. Als je goed leest, zie je dat de verschillende opties uiteindelijk op hetzelfde neerkomen en toch voelt de keuze anders. Dit wordt verklaard door het zogenaamde ‘framing effect’, de manier waarop je iets formuleert ‘framed’ bepaalt welke keuze je maakt. Wanneer een vraagstuk geformuleerd is in termen van winst (aantal levens redden), zijn mensen geneigd meer voor zekerheid te kiezen. Formulering in termen van verlies (aantal doden) zorgt ervoor dat mensen juist kiezen voor de onzekere optie.

Condooms en melk

Er zijn verschillende onderzoeken gedaan naar het effect van framing. Zo kiezen studenten eerder voor condooms die 90 procent kans bieden op succesvolle bescherming dan condooms die 10 procent kans hebben op slechte bescherming en hebben we liever melk die 95% vetvrij is dan als we lezen dat het pak 5% vet bevat. Een duidelijke voorkeur, terwijl het toch echt hetzelfde is. Rare wezens zijn we toch ;-)