Doneren = schuldgevoel afkopen?

Jaren geleden –zeg maar gerust 13 jaar geleden- werd ik tijdens een dagje winkelen aangesproken door zo’n gladde goededoelenjongen. Of we donor wilden worden van het wereld natuur fonds. Jong als ik was, zei ik vrijwel meteen ja. En nog steeds ben ik lid. Niet dat ik zo’n enorme moraalridder ben. In tegendeel, soms voelt het alsof ik mijn schuldgevoel afkoop. Puur egoïsme dus, dat doneren…

Doneren door te slapen

Ik werd dan ook meteen getrokken door een nieuwsbericht dat ik in de telegraaf las (ja, het is vreselijk: ik lees de telegraaf en vind het heerlijk). De kop van het nieuwsbericht was als volgt “doneren door te slapen”. Klinkt goed toch?

En het is ook nog eens vreselijk simpel. Je koopt een applicatie voor je telefoon die eruit ziet als een simpele wekker (voor iedereen die interesse heeft, de applicatie heet snooze). De wekker kent de standaard functies van het uitzetten van de wekker en snoozen. Maar in plaats van snoozen zonder consequenties, doneer je nu €0,25 bij elke tien minuten snoozen. En die €0,25 kan je natuurlijk gestolen worden wanneer je heerlijk in je warme bedje ligt. Deze manier van doneren zou dus nog wel eens heel succesvol kunnen worden…

Wat zit erachter?

Een geheel ander onderzoek geeft ons wat meer inzicht in de achterliggende mechanismen. Twee onderzoekers -Gneezy en Rustichini- bekeken in 2002 wat de gevolgen waren van een boete wanneer ouders hun kinderen te laat ophaalden van het kinderdagverblijf. Het doel was hierbij ouders te stimuleren hun kinderen op tijd op te halen. Maar wat bleek: het aantal ouders dat hun kinderen te laat ophaalden steeg juist! De boete rechtvaardigde het te laat ophalen van de kinderen. We kunnen dus rustig stellen dat wij ons schuldgevoel liever afkopen dan het gewenste gedrag uit te voeren.

En dat is precies de reden dat de snooze applicatie succesvol kan gaan worden. Wie wil er nou niet zonder schuldgevoel te laat op zijn werk komen!