Thinking straight while seeing red

Ondanks dat sociale psychologie mijn passie is, heeft het één nadeel: sommige resultaten van de psychologische onderzoeken liggen in lijn met onze (logische) verwachtingen.  Neem bijvoorbeeld het principe van wederkerigheid. Dit principe is veelvuldig onderzocht en laat zien dat mensen sneller op je verzoek instemmen wanneer je van te voren moeite voor ze hebt gedaan. Logisch toch? Hierdoor krijg ik weleens de vraag waarom sociaal psychologische onderzoeken nuttig zijn: men vindt het allemaal te veel voor de hand liggen.

Zijn er ook nuttige onderzoeken dan?

Er zijn echter ook veel onderzoeken met minder voor de handliggende resultaten. Laatst las ik zo’n onderzoek over woede en boosheid. We weten dat woedende mensen meer discrimineren, vaker agressief zijn en risico’s onderschatten. Daarbij nemen we automatisch aan dat woede het helder nadenken aantast. Waarom zouden woedende mensen anders zulke stomme acties vertonen?

Verassende resultaten

Deze aanname blijkt echter helemaal niet zo logisch als we denken. Uit drie recente onderzoeken van Wesley Moons en Diane Mackie is gebleken dat woedende mensen juist meer - in plaats van minder - rationeel en analytisch nadenken. Tijdens het onderzoek riepen zij woede op bij hun proefpersonen. Daarna kregen de proefpersonen verschillende argumenten te horen voor een weinig populaire stelling. De proefpersonen met woede waren verassend genoeg meer analytisch in hun denken dan de proefpersonen zonder woede. Soms is de actie van een woedende persoon dus het resultaat van heldere beredenatie en niet van blinde woede.

Blijf nieuwsgierig

Stel je voor dat dit nooit onderzocht was. Dan hadden we nu minder inzichten gehad in het hoe en waarom van woede en de gevolgen daarvan. Soms is het dus juist nuttig om logische veronderstellingen te onderzoeken.