Denkoefening: even je hersens kraken

Voordat je verder leest, beginnen we eerst met een vraagstuk. Hieronder zie je vier kaartjes, in de psychologie bekend als de zogenaamde Wason kaarten. Op de ene zijde van de kaartjes staat een letter, op de andere zijde een cijfer. De bewering bij de kaarten is: “Als een kaart een klinker heeft op een kant, dan staat op de andere kant een even getal.”

Welke kaart(en) moet je omdraaien om zeker te weten of deze bewering klopt? Probeer het aantal om te draaien kaarten tot een minimum te beperken. 




Formuleer je antwoord voordat je verder leest.

Welke kaartjes zou jij omdraaien?

Waarschijnlijk begin je met kaartje A, zodat je kunt controleren of daar een even getal staat. Als daar een oneven getal staat, klopt de bewering niet. Maar als er een even getal staat, weet je dan zeker of de bewering klopt? Hier zit de moeilijkheid, het vervolg kaartje dat je moet omdraaien is de 7. Dit is de enige manier waarmee je zeker kunt weten dat de bewering mogelijk toch niet klopt (dat is het geval als er een klinker op de achterkant staat).

Slechts 4% gaf het juiste antwoord!

Dit vraagstuk komt uit een onderzoek van cognitief psycholoog Peter Wason in 1968. Toen hij dit vraagstuk voorlegde bleek slechts 4% het juiste antwoord te geven. Bijna iedereen was van mening dat kaart A omgedraaid moest worden, maar na het omdraaien van kaartje A dacht 37% de stelling wel bewezen of ontkracht te hebben. Bijna de helft (46%) draaide A en 6 om en de rest gaf een ander fout antwoord.

Confirmation bias

Wat we hier zien noemen we sinds het onderzoek van Wason de confirmation bias: mensen hebben de neiging bevestiging te zoeken. Hierdoor is het een lastige gedachtenkronkel om voor de 7 te kiezen. Als het alleen bij een denkoefening zou blijven was het niet zo erg, maar de confirmation bias speelt een rol in ons dagelijks leven. Naast dat we geneigd zijn bevestiging te zoeken, sluiten we ook onze ogen voor argumenten/gebeurtenissen die het tegendeel aantonen.

Waarom Nederland gaat winnen morgen…

Vanmorgen betrapte ik mezelf nog op de confirmation bias. In de krant  zocht ik (met moeite helaas) artikelen die positieve kanten van het Nederlands elftal benadrukte en hoopte ik op wat zwakke punten van de Duitsers. Toch iets om je aan vast te houden: van de vier EK wedstrijden die we tegen Duitsland speelden, hebben we er 2 gewonnen en 1 gelijk gespeeld! En nou ja, Mathijsen is er waarschijnlijk ook weer bij. Ik heb er vertrouwen in! Een meer bekende term van de confirmation bias is ook wel….wishful thinking.