Machtig of gewoon een eikel?

Deze blog gaat over machtige mensen, maar misschien ook wel over eikels... Hier kan ik dat wel zeggen, de eikels die ik bedoel lezen deze blog toch niet ‘want ze weten alles al’. Je kent ze vast wel, het zijn vaak mannen die te laat komen zonder excuus, uit de hoogte doen en waarbij je van goede huize moet komen wil je ook iets kunnen vertellen. Wat blijkt? Deze types dichten we -juist door deze asociale gedragingen- ook nog eens meer macht toe…

Norm-overschrijdend gedrag

In de psychologie noemen we asociale gedragingen ‘norm overschrijdend gedrag’. De norm is wat de meeste mensen (het woord zegt het al) normaal vinden. Een voorbeeld is te laat komen, dat hoort niet en mensen die dat wel doen vinden we asociaal. We wijten dat trouwens vaak aan de persoon zelf (die laatkomer) en niet aan de omgevingsfactoren (een vertraagde trein), maar dat is weer wat anders. Opvallend is dat mensen met macht vaak de normen overschrijden; ze komen te laat, praten door je heen en nemen hun telefoon op in gezelschap (zij zijn immers heeeeel belangrijk).

Hoe komt dat?

Op de een of andere manier is het een zichzelf in stand houdend iets; mensen met macht nemen en krijgen de ruimte om normen te doorbreken. We zijn bijna verbaasd als de directeur zijn telefoon niet opneemt en zich excuseert dat hij te laat is. En het blijkt ook andersom te werken: van mensen die asociaal zijn, denken we ook dat ze machtig zijn. Uit onderzoek van een Amsterdamse psycholoog bleek dat we door norm overschrijdende gedragingen denken dat mensen meer macht hebben. Proefpersonen moesten naar een filmpje kijken waarin een man een kroeg binnen kwam en vervolgens nonchalant de as van zijn sigaret boven de grond aftikte en zijn benen op de stoel naast hem legde. Ook tegen de bediening was de man behoorlijk horkerig. Andere proefpersonen keken naar een filmpje waarin diezelfde man zich juist keurig gedroeg. Na afloop bleken de proefpersonen die het norm overschrijdende filmpje hadden gezien te denken dat de man een machtig persoon was. Bij de beleefde versie dachten proefpersonen dat significant minder vaak. Naast filmpjes werd dit ook in een echte situatie getest. En ook live werd de asociale versie van de man machtiger ingeschat.

Een goed onderzoek om in je achterhoofd te houden als je weer eens zo’n type tegenover je hebt: is hij eigenlijk wel zo machtig of is het gewoon een eikel?