Een slimme vrouw, blijft haar eigen naam trouw!

Vroeger was het niet eens een vraag, maar nu is het minder vanzelfsprekend dat de vrouw de naam van haar man aanneemt. Nog steeds neemt 75% de naam van haar man aan. Laatst vertelde iemand dat ze de naam van haar man had aangenomen, omdat ze een weddenschap had verloren…een hele dure weddenschap zal ik je vertellen!

Stereotypering getrouwde vrouw

Uit eerder, voornamelijk Amerikaans, onderzoek bleek dat men vrouwen die de naam van hun man hebben overgenomen associeert met woorden als: traditioneel, moeder, familie en laag opleidingsniveau. Nederlandse onderzoekers* waren benieuwd of deze associaties ook leiden tot stereotypering van Nederlandse vrouwen die de naam van hun man hebben overgenomen. In een eerste studie hoorden deelnemers dat ze uitgenodigd waren voor een feest van het getrouwde stel Peter en Helga Kuipers (zijn achternaam). In de andere conditie werd het stel beschreven als Peter Bosboom en Helga Kuipers, waardoor duidelijk werd dat zij haar eigen naam had gehouden. De deelnemers beoordeelden Helga Kuipers meer verzorgend en emotioneel, afhankelijker, minder intelligent en competent, wanneer Kuipers de naam was die zij van haar man had overgenomen dan wanneer zij haar eigen naam had gehouden. 




Uitgebreide vergelijking
Om na te gaan of dit echt samenhangt met de naam van de partner, deden de onderzoekers een vervolgstudie. Deelnemers werd gevraagd een indruk te vormen van een persoon in een verhaal. Dit verhaal was zo beschreven dat de deelnemers (onbewust) op zoek zouden gaan naar extra informatie om het gedrag te verklaren. De enige beschikbare informatie in dit verhaal, was de naam van de hoofdpersoon. Het verschil in oordeel is dan dus te wijten aan de naam. De onderzoekers vergeleken de beoordelingen van het verhaal over  een man, een vrouw zonder achternaam, een vrouw met haar eigen naam, een vrouw met haar mans naam, een vrouw met zowel haar mans naam als haar eigen naam en een vrouw die niet getrouwd is maar wel samenwoont. Uit de resultaten bleek dat ook hier de stereotypes een rol speelden. De vrouw met de naam van haar partner (ook in combinatie met haar eigen naam) werd afhankelijker, minder intelligent en minder ambitieus ingeschat dan de rest.

Wat kost dat?

Dat het overnemen van de naam van de man niet zonder gevolgen is, blijkt wel uit de laatste studie. Deelnemers moesten een sollicitatiebrief beoordelen en daar vragen over beantwoorden, een van die vragen was het potentiële salaris per maand te beoordelen (open vraag). Ook hier bleek dat de vrouw met de naam van haar man afhankelijker, minder ambitieus en intelligent werd beoordeeld. De kans dat ze aangenomen zou worden, werd lager ingeschat en ook het salaris was beduidend lager. Een verschil van 861 euro per maand maar liefst! Natuurlijk is dit een schatting van een groep onderzoeksdeelnemers (studenten) en kan je dit niet zo naar de praktijk verklaren, maar reken eens uit. Stel, je bent 10 jaar getrouwd: 10 x 12 x €861 = €103.320! Een prijzige weddenschap om te verliezen als je het mij vraagt...

*Belangrijk om hierbij te vermelden is dat een van de onderzoekers de (inmiddels beruchte) Diederik Stapel is. Waarschijnlijk wordt dit onderzoek momenteel ook nader onderzocht door de onderzoekscommissie. Dit laat maar weer eens zien wat de impact is van de ‘Stapel gate’...

Ben jij een supertasker? Test het zelf!

Tot op heden verkeerde ik in de illusie dat alleen mannen niet konden multi-tasken en dat vrouwen dat juist wel kunnen. Dit blijkt echter een volkswijsheid die niet door onderzoek ondersteund wordt. Multi-tasken is voor ons brein een enorme opgave, die ook slechts door een enkeling met succes wordt volbracht. Of jij diegene bent? In deze blog een testje.

Beperkte cognitieve capaciteit

Eigenlijk is het wel logisch dat we niet in staat zijn meerdere taken tegelijkertijd te volbrengen. Zoals we   al vaker stelden, hebben we nou eenmaal een beperkte cognitieve capaciteit. Uit onderzoek is dan ook gebleken dat het niet mogelijk is twee taken tegelijk te doen zonder dat we de ene taak minder goed doen dan de andere. Waarom denken we dan toch dat we kunnen multitasken? We doen het in de praktijk met regelmaat, we werken terwijl we muziek luisteren, voeren een gesprek terwijl we fietsen en bellen tijdens het autorijden. We merken het bewust niet op, maar het blijkt dat ons brein zich afwisselend richt op de ene en vervolgens op de andere taak.

Bellen en autorijden

Al eerder schreef ik een blog met als titel: 'Waarom bellen achter het stuur zo gevaarlijk is" (http://bit.ly/u8SicF). Hands-free is hierbij niet beter dan hand-held bellen. Uit een onderzoek in Utah komt ditzelfde effect naar voren. In een simulator moesten studenten twee taken tegelijk doen: bellen en rijden. Slechts een schrikbarend klein percentage van 2.5% bleek dit probleemloos te kunnen combineren. De rijvaardigheid van de rest daalde maar liefst met 20 tot 30 procent! De onderzoekers noemen deze 2.5% zogenaamde ‘supertaskers’ en stellen dat we niet moeten denken dat de kans groot is dat wij juist de personen zijn die deze 'super' kwaliteiten bezitten...

Zelf ervaren hoe lastig het kan zijn

Om je te laten ervaren hoe lastig het kan zijn, heb ik hiernaast een versie van de ‘Stroop task’ geplaatst. Deze taak wordt veel gebruikt in psychologisch onderzoek. Lees eerst hardop de kleuren van de kruisjes aan de linkerkant voor, dus bij de eerste rij: “blauw” en “geel”. Doe ditzelfde vervolgens met de woorden aan de rechterkant, bij de eerste rij: “geel” en “blauw”. Als je het verschil hard wil maken, kun je de tijd opnemen met een stopwatch.

Lastig he? Je ziet hier dat de ene taak, kleur herkennen, ten koste gaat van de andere taak: het lezen van het woord. Je kunt je nu misschien voorstellen hoe lastig het is om goed te blijven rijden, terwijl je aan het bellen bent…

Waarom helpen we wel of niet?

Stel je loopt op station Utrecht Centraal en je ziet iemand op de grond liggen. Het is duidelijk dat diegene zich niet goed voelt. Wat doe jij? Als je sociaal wenselijk zou antwoorden, zou je waarschijnlijk zeggen: helpen, meteen! Geloof mij, in de praktijk zal je dat niet altijd doen… Onbewust stel je jezelf een aantal vragen, die bepalen of je in actie komt.

Wie ligt er op de grond?

Ken je diegene misschien? Op Utrecht Centraal lopen wij elke ochtend langs een meneer die kranten verkoopt en met een grote glimlach zegt: “Mooie mensen, mooie dag!”. Ik weet zeker dat als hij ineens op de grond zou liggen dat bijna iedereen die daar met regelmaat langs komt, naar hem toe zou gaan. Hij is altijd vrolijk en staat daar altijd, dus dan moet er wel iets aan de hand zijn. Als je hebt geconcludeerd dat diegene een onbekende is, dan scan je hoe diegene eruit ziet. Is het een man in pak, een oudere dame of een smoezelig type met gescheurde kleding? Je hebt meteen je oordeel klaar... 

Waarom ligt diegene daar?

Ligt haar tas open naast haar of staat er een blikje euroshopper bier? Is er een zichtbare wond? In het eerste geval denk je misschien aan een beroving, bij de tweede aan een zwerver die zijn roes uit slaapt en bij de derde heb je vast te maken met iemand die gevallen of geslagen is. Het blijkt dat we onbewust een afweging maken of diegene daar ligt door zijn of haar eigen schuld of dat het diegene overkomen is. Als we de attributie intern leggen, zijn we minder geneigd te helpen. Het blikje bier kan een teken zijn dat iemand deze situatie aan zichzelf te danken heeft en dus lopen we door…

Wat doen anderen?

Een volgend belangrijk onderdeel is de vraag wat anderen doen.  Vooral wanneer er meerdere mensen langslopen, is er sprake van diffusion of responsibility, zoals al eerder beschreven in de blog over Kitty Genovese (http://bit.ly/nTKIPE). “Anderen zullen wel actie ondernemen” of “Als anderen ook niets doen, zal er wel niets aan de hand zijn”. Als jij echter de enige bent die op dat moment langs loopt, dan is het duidelijk dat jij verantwoordelijk bent om een besluit te nemen wel of niet in actie te komen.

Ken je het naam-letter effect?

Je naam en je identiteit zijn sterk met elkaar verbonden. Uit onderzoek blijkt zelfs dat je zelfvertrouwen af te leiden is aan de waarde die je aan de letters van je naam hecht. We streven naar een positief zelfbeeld en zijn onbewust positiever over de letters uit onze eigen naam. Dit betekent dat ik dus positiever ben over de A, E, I, K, L, N, S, U, Z, dan over de andere letters van het alfabet.  In de wetenschap noemen we dit het naam-letter effect, de letters uit iemands naam hebben een voorspellende waarde wat betreft de attitudes die mensen hebben. Waar uit zich dit in?

Waar woon je?

Je gaat het misschien niet geloven, maar woonplaats en naam lijken samen te hangen. Uit een onderzoek naar het voorkomen van bepaalde voornamen in Amerikaanse plaatsen sinds 1900 kwam een interessant effect naar voren: er zijn beduidend meer Jacks in Jacksonville en meer Mildreds in Milwaukee. Dat er meer Virginia’s in Virginia zijn kan samenhangen met de keus van sommige ouders om de plaats van verwekking als naam te gebruiken (mijn keus zou het niet zijn..). Maar ook in de achternaam die we niet kunnen kiezen, kwam dit effect naar voren. In Florida woonden significant vaker mensen met een achternaam met een F en achternamen in Californie beginnen vaker met Cali. Mijn voornaam wordt vaak met een S geschreven, terwijl dit met Z moet. Van kleins af aan is die Z dus een deel van mijn identiteit, mijn paraaf is ook niet LL, maar LZ. En waar woon ik? In Zutphen…

George de geoloog…

Er zijn verschillende onderzoeken gedaan naar het naam-letter effect. Hieruit bleek bijvoorbeeld dat mensen met een Hardware store vaker een initiaal hebben met een H (80%) dan een R en mensen met een Roofing company vaker een R (70%) dan een H. Mannen met een naam die begint met een G, Ge of Geo bleken vaker geoloog te zijn dan mannen met een controle naam. Vrouwelijke tandartsen bleken significant vaker een naam te hebben die met ‘Den’(tist) begint (bv. Denise). Verder vonden onderzoekers een voorkeur voor bepaalde merken die met dezelfde letter beginnen als de naam. Noa is positieve over Nike dan Wendy, en Peter is minder positief over Honda dan Hendrik. Naast voorkeuren blijken de letters van je naam ook daadwerkelijk effect te hebben op gedrag. In een experiment bleken deelnemer uit een aantal onbekende merken (thee of snoep) te kiezen voor het merk dat met dezelfde letter begon als hun naam. Tijdens de verkiezingscampagne in Amerika in 2000 bleken mensen wiens achternaam begon met een B eerder geneigd om een financiële bijdrage te leveren aan de campagne van Bush en mensen met een achternaam met een G waren juist meer geneigd Gore te steunen.

Verjaardagseffect     

En het gaat nog verder. Naast het naam-lettereffect bestaat er ook een zogenaamd birthday-effect. Onze geboortedatum blijkt effect te hebben op onze attitudes en bijbehorend gedrag. In een onderzoek manipuleerden de onderzoekers de geboortedatum van de tegenspeler en wat bleek? Mensen zijn aardiger  en spelen coöperatiever een spel met een onbekende die dezelfde geboortedatum blijkt te hebben. Wie is er nog meer jarig vandaag? We vinden elkaar vast heel aardig ;-)

Pas op: als je nadenkt, ga je meer eten!

Het grootste nadeel van een kantoorbaan vind ik dat je de hele dag zit, op een wandelingetje naar de koffieautomaat of een volgende afspraak na, zit je maar te zitten. Voorheen werkte ik 30 uur per week in de horeca, sporten vond ik  dus echt niet nodig. Om geen dikke stijve hark te worden, is het nu toch wel noodzakelijk. Maar nu las ik ook nog een onderzoek dat er nog een nadeel is aan mijn huidige werk: ik denk teveel na…

Nadenken

Uit Canadees onderzoek is gebleken dat mensen die nadenken meer eten dan mensen die niet nadenken. In een onderzoek kregen deelnemers drie verschillende opdrachten. De eerste opdracht was prettig, ze hoefden niets te doen en mochten lekker relaxen. De tweede opdracht was minder prettig, ze moesten een tekst lezen en daar vervolgens een samenvatting van maken. Deelnemers in de derde groep hadden pas echt pech: zij moesten ingewikkelde taken uitvoeren, waarbij ze hun hersenen flink moesten laten kraken. De volgorde was willekeurig en verspreid over verschillende dagen. Na afloop van de taak stond voor de deelnemers een buffet klaar waarvan ze een half uur lang mochten eten wat ze wilden. De eerste groep die lekker gerelaxt had bleek beduidend minder voedsel tot zich te nemen dan de groep die moesten nadenken. Het verschil met de groep die een tekst moest samenvatten was ongeveer 200 calorieën en met de ‘heavy thinkers’ 250 calorieën. Dat is toch al gauw het verschil tussen wel of geen mars eten…

Lichamelijke reacties

In alle condities zaten de deelnemers op een stoel en werd hun hartslag, bloeddruk en hormoonlevels gemeten. De deelnemers in de nadenk condities bleken hogere cortisol levels en meer variatie in glucose en insuline te hebben wat wijst op meer stress. Dit leidt volgens dit onderzoek tot meer directe voedselinname. Hoewel dit onderzoek bij een zeer kleine groep is afgenomen (14 vrouwen, withinsubject), neem ik toch het zekere voor het onzekere… Ik stop meteen met nadenken en ga even de benen strekken!

Onze oogjes verspreiden zich!

Ineens waren ze daar...onze oogjes! Vanuit de trein van Den Haag naar Rotterdam zagen onze Other[w]eyes oogjes op drie flatgebouwen. Het duurde even voordat we achterhaald hadden waarom die gebouwen ineens ogen hadden. We ontdekten dat niet alleen de flatgebouwen oogjes hadden gekregen, het zijn er nog veel meer: 10.000 paar maar liefst!

10.000 eyes

In een wijk in Rotterdam, het potlood genoemd vanwege haar vorm, heeft men het project 10.000 eyes gestart. Het project heeft als doel Rotterdam Delfshaven veiliger te maken doordat iedereen zijn ogen gebruikt. Het project is een initiatief van de gemeente, de politie en winkeliers. De ogen staan symbool voor het op elkaar letten door buurtbewoners en winkeliers. Overal zijn de ogen opgeplakt, niet alleen op de opvallende flatgebouwen, maar ook op trams, op de stoep en op afvalbakken. Het project is in september gestart en duurt nog tot het eind van het jaar.


Een foutje in de campagne
De campagne is ludiek en zal zeker aandacht trekken. Of het daadwerkelijk tot gedragsverandering (meer oplettendheid met als gevolg meer veiligheid) leidt, valt nog te bezien. Wel is er bij het plakken van de oogjes een foutje gemaakt. In onderstaand filmpje ontdekte ik dat er ook oogjes geplakt zijn op een elektriciteitskastje waarop duidelijk staat: "Verboden aan te plakken" (zie seconde 0:14 in het filmpje). Zoals ik in de blog van 22 augustus (http://bit.ly/oTRjcn) beschreef, heeft dit breken van de norm mogelijk een negatief effect. Dit noemt men de 'broken window theory': wanneer mensen namelijk zien dat anderen geboden hebben genegeerd, kan dit ertoe leiden dat zij dit gedrag volgen. En laat het breken van geboden nou net zijn wat het project met deze campagne wil voorkomen!

Een wel heel vreemde reclame

We blijven graag op de hoogte van het werk van soortgelijke bureau's als Other[w]eyes. Ook reclamebureau's houden we in de gaten (we offeren ons geheel belangenloos op om al die saaie sites te bekijken ;). Maar soms kom je wel hele rare filmpjes tegen... In hoeverre zie jij hier de humor van in? En in hoeverre denk je dat het een effectieve reclame is?

Winnaars van de schunnige nobelprijs…

Wist je dat er een nobelprijs is voor lachwekkende onderzoeken? Ik had er zelf ook nog nooit van gehoord. Van de nobelprijs natuurlijk wel, deze prijs krijgen mensen die iets heel bijzonders bijgedragen hebben aan de wereld; auteurs aan de literatuur, politici aan de vrede of onderzoekers aan de wetenschap. De IG nobelprijs daarentegen wordt ook wel een parodie op de echte nobelprijs genoemd…

Schunnig onderzoek

De naam van de IG nobelprijs komt uit het Engelse “ignoble” wat in het Nederlands vertaald kan worden als “schunnig”. Het gaat dan ook om onderzoek dat mensen aan het lachen maakt, maar tegelijkertijd ook aan het denken zet… Om je een indruk te geven heb ik hier een aantal winnaars uit het verleden op een rijtje gezet:

In 1994 won een voormalig premier van Singapore de prijs nadat hij dertig jaar lang de effecten had bestudeerd van het straffen van de drie miljoen inwoners wanneer zij spuugden, kauwgom kauwde of duiven voerden.

In 1999 kregen twee Canadese statistici de prijs voor hun onderzoek naar het verband tussen lengte, penisgrootte en schoenmaat.

In 2002 won een Spanjaard de prijs voor het uitvinden van een wasmachine waarin je katten en honden kunt wassen.

In 2006 wonnen twee Nederlanders de prijs voor het aantonen dat de vrouwelijke malariamug even sterk aangetrokken worden door de geur van Limburgse kaas als de geur van zweetvoeten.

In 2009 won de uitvinder van de gasmasker-beha. De onderzoeker bestudeerde de effecten van de Tsjernobyl-ramp en constateerde dat gemakkelijk bereikbare gasmaskers levensreddend hadden kunnen zijn: "Met deze beha heb je altijd een gasmasker bij de hand, voor jezelf en voor een vriend/vriendin".

Het nut van een volle blaas

Tja, het zijn echt serieus uitgevoerde onderzoeken! Net als het onderzoek van een van de winnaars van dit jaar. Over dit onderzoek schreef ik in maart van dit jaar (lees het na op http://bit.ly/qPGmWA ) nog een blog. Als je een volle blaas hebt en je best doet om je plas op te houden blijk je beter je impulsiviteit in te kunnen houden. Een onderzoek over plassen, in eerste instantie misschien moet lachwekkend, maar bij nader inzien zet het je wel aan het denken… Ken je nog andere flauwe of lachwekkende onderzoeken, post ze hieronder!

Wat vind jij van ons nieuwe design?

 

Binnenkort is het zover: dan worden onze auto's eindelijk gestickerd (we kunnen niet wachten)! Inmiddels is er een nieuw ontwerp, en wij horen van jullie graag zoveel mogelijk tips, feedback en opmerkingen :) Dus schroom vooral niet een opmerking achter te laten of een mailtje te sturen (info@otherweyes.nl).